Maxaad ka ogtahay maanta oo kale dagaal Muslimiintu ku jabiyeen xulafo reer galbeeda sanadii 1915

Maanta oo kale 1915 waxay ahayd maalin qaali ku ah taariikhda Muslimka iyo xukunkii Cusmaaniyiinta ee caasimadiisu ahayd Istambuul. Waxa bilaabmey dagaalkii koowaad ee dunida waxana isa soo bahaystay xulafo aan awood sidaasa lahayn laakiin haya tamar iyo dhaqaale ay ku dagaalamaan. Waxayna weerar ku rabeen inay ku qabsadaan caasimadii Muslimka looga talinayay oo xilligaa loo yaqaanay Konistantinopal haddana loo yaqaan Istambuul.

Ciidankan xulafada ah oo ka yimi wadamada afka Ingiriiska ku hadla sida Ingiriiska, Austareeliya,iyo New Zealand, Faransiiska, iyo ciidamo laga keenay wadamadii Ingiriisku haystay sida Hindiya ayaa weerar ujeedadiisu tahay in lagu qabsado caasimada Cusmaaniyiinta ee Istambuul sidaana Cusmaaniyiinta looga jaro taageeradii ay siinayeen Jarmalka.

Dagaalkan ayaa waxa ay xulafadu keentay askar gaadhaysa ilaa 700,00 oo kun iyadoo xilligaa aanay jirin casriga hadda oo lagu kala badin jiray tirada askarta ayaa waxay weerar dhinaca badda kaga soo qaadeen galbeedka Turkiga hadda meesha loo yaqaan Galipoli.

Waxase jilbaha laabtey ciidankii Cusmaaniyiinta oo uu hogaamiye u ahaa aasaasaha jamhuuriyada Turkiga ee hadda jirta jeneraal Mustafe Ataturki. Ciidanka Cusmaaniyiinta ayaa iyagu fuushanaa buuraha badda eegaya waxayna hoos u tooganayeen ciidanka xulafada.

Waxay aad u laayeen ciidankii xulafada waxana taasi u sii dheeraatay in maydka xulafada ee diqsigu cuno uu haddana fuulayay cuntada ay cunayaan taasina ay ku keentay ciidankii xulafada shuban aad u badan. Waxa xulafada looga dilay dagaalkan in ka badan 70,000 oo askari waxayna gurteen maydka.

Dagaalka ayaa socday ilaa sideed bilood waxayna guuldaro foolxumo ah ay gaartey ciidankii xulafada iyo jab xoogleh waxayna bilaabeen in meesha ka caraabaan.

Dagaalka kadib waxa dhashay Jamhuuriyada Turkiga oo u hogaamiye u noqdey jeneraal Mustafe Ataturki waxana halkaas ku joogsaday xukunkii islaamka ee Cusmaaniyiinta taasna waxa ka faaiideystay xulafadii oo hadda kala qoqob ku qaaday dalalkii ku jiray xukunkii Cusmaaniyiinta iyagoo ka bilaabey Sacuudiga.

Waxa maaanta looga dabaaldegayaa Turkiga guushaas weyn waxase iyana burburtey xukunkii balaadhnaa ee islaamka oo qayb ahaan lagu eedeeyo Mustafe Ataturki iyadoo dhinaca kale aanu jirin xukun xoogan oo Cusmaaniyiintu lahaayeen oo ay jireen kala daadsanaan taasina lagu taageerayo ficilkii Mustafe Ataturki.