Sida la wada ogsoon yahay Waxa ugu fudud ee dadka Soomaaliyeed ay waqtigan ka hadlaan waa Siyaasada hadaba dorkee buu (Gadabuursi ) kaga jiraa siyaasada. Dadku hadii ay laheen kala daban iyo hogaanka sare oo hagaaya ma yeeshan (Damac iyo hankoodii , siyaasada , hogaan , horumarka , dalalka iyo dunida , dhaqanka, iyo hodantinimada dhaqaalaha.)
Ummada kasataa waxay soo martaa marxalad laga yaabo in ay iyada u gaartahay mooyiye , hadaba hadii aynu marxaladaha ay Soomaaliya aynu soo martay wax ka yara taabano, dalku wuxuu soo maray 23kii sanadood ee aynu ku jirnay dagaaladan sokeeye iyo burbukan gebi ahaanba. Dhinaca walba noloshii, (dhaqaalihii, waxsooraarka iyo adeega bulsho ba.)
Hadaba maxaa iska badalay manta siyaasada guud ee Somaliya waa su’aal aad umihiim ah oo iis waydiini mudana .4saano ka hor waxaa ka soo ifbaxaya maamul goboleedyo kala duwan oo hoos imanaya magaca Dowladda federaalka ee Soomaaliya.
(The federal Government of Somalia) kaddib taas oo sabaabtay dagaaladii sokeeye ee burburka ugu geystay dalka iyo dadka Soomaaliyeed oo dhan. Inay Maamul-gobaleed kasta ay uu leeyihiin xaq ka tashada karaan ayahoda.
Hadaba meeyay siyaasada Samaroon bal see maxaay aminsan yihiin samaroon, Ma jirta miya wax dan guud a, (Away aqoonti iyo ilbaxnimadi Reer ku?) Umadaha kala gadisan ee uu ilaahay caalamka guudkiisa ku abuuray waxa uu ku soo lamaaneeyey caqli iyo garaad ay ku maamulaan dunida ay ku noolyihiin si ay nabad ugu wada noolaadan iyo ixtiraam, waxa ay lahaan jireen qaab maamul oo ku sameesan boqortooyo nidaamkaasi dadku waxay aaminsanaayeen in ay u daba joogsadaan qoys hogaaminta aayahooda .
Hadaba maanta Intan ka horaysay may soo marin waqtii ka xun Gadabuursi, Maxaa Ku dhacay duqaydii iyo Wax garadkii
Hadaba waxaa siyaasada Samaroon hogaaminaayay waa 1 Qabqablayaasha calooshooda un u shaqeysta
2 siyaasi u heelan in uu helo jago u ka dhaxlo
3 Waa siyaasi u nol hanti tiro badan iyo ilacag
4 waa siyaasi aqoontisi noqtay kursi toona
5 Waa suldaan huguuri iyo lacag ah
6 Waa siyaasi dadku ma ku yaqaan danta Reerka burbuuriya Waa kuwa ugu badan ee maanta gobaalka noocaas ah ee sheegta siyaasi.
Sidaasi darteed waxaan baaq u soo jeedidnayaa dhallinyaradda maanta ku mashquulsan dhismo mamuul shisheeye, waxaa looga bahan yahay in ay ka qayb qaataan dhismaha mamuul kooda iyo siyaasada Somaliyed .
Hadba maha iina uu daba fadhiisano suldaan iyo qabqablayaasha caloshooda u shaqeysta siyaasada (Reerka) Umadna ILAAHAY ma badalo hadayna gacan tooda isku badalin waa waajib saran qof kasta oo gadbuursi ah in uu arintaas hoos ugu fiirsado. Khaasatan dhallinayarada wayo dhallinayaradu waa tiirka ugu muhimsan ee bulshadda, waa mustaqbalkii dalka ,waa laf dhabarka Samaroon iyo waa lugahii uu dalka iyo Reerku ku socon lahaa.
Intaasoo muhimad ah ayay dhallinayaradu leeyihi sidaasi darteed waxaa dhallinyarada looga baahan yahay in ay wax na didi kara wax na donii kara , Kana turjumi kara nidaamka rabi tan kooda. Kana qayb qaataan difaacaan cadow dalkooda.
Waa waajib ka saaran dhallinyarada in ay dalkooda iyo dadkooda ba wax u qabtaan. waxa kale oo an tilmaamay in aanay siyaasada aanu ka yeelano Geeska Afrika iyo caalamkaba Dulka Gadabuursi dagan yahaya oo dhan Djibouti & Ethiopia iyo Soomaliya.
Wabillahi tawfiq ,
Activist, Deeq Yusuf